اولین نکته‌ای که چرا ما باید نماز بخوانیم؟ وقتی «اللَّهُ الصَّمَد»، خدا چه نیازی به نماز ما دارد؟

جامعه‌ی نمازخوان چه نوع جامعه‌ای است؟

چرا نماز؟

اولین نکته‌ای که چرا ما باید نماز بخوانیم؟ وقتی «اللَّهُ الصَّمَد»، خدا چه نیازی به نماز ما دارد؟

یکم اینکه نماز اطاعت فرمان خداوند متعال است. برای این‌که از خداوند اطاعت و فرمان‌بری داشته باشیم این است که عظمت خداوند در قلب و فؤاد ما، جعل شود. راه این‌که عظمت خداوند در قلب و فؤاد ما بنشیند، «رعایت ادب در مقابل خداوند» است و اولین جایی که باید ادب را در مقابل خداوند رعایت کنیم، سر نماز است. پس ادب اولین امری است که یک عبد در مواجهه با مولا باید تمرین کند و فرا بگیرد.[1]

دوم بله خدا نیازی به نماز ما ندارد اما ما که نیاز داریم! چه نیازی؟ آیا انسان بدون هدف زندگی می‌کند؟ انسان برای رسیدن به هدف، نیازی به یک‌سری وسایلی دارد که به آن هدف برسد. به عنوان مثال آرامش، سرزندگی و سرِ حال بودن. هرکسی که انسان مؤمن و معتقدی است بداند که امام محمدباقر علیه‌السلام می‌فرماید: «هر کس در امور زندگی‌اش بی‌حال باشد و سرزنده نباشد در امور اخروی و معنوی‌اش بی‌‌حال‌تر و کسل‌تر است.[2]» چنین کسی از بندگی خودش هم لذتی نمی‌برد. خیلی دوست داشتم بیشتر توضیح بدهم اما چون بسیار این موضوع موسع و گسترده است پیش‌نهاد می‌کنم به منبع مراجعه کنید.

جامعه‌ی نمازخوان [3]

«آیه 3 سوره انفال: الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوةَ؛ آن‌ها که به پا می‌دارند نماز را»! اقامه‌ی صلاة یعنی چه؟ اقامه با یُصَلّون چه فرقی می‌کند؟

«الذین یصلون» یعنی کسانی که نماز می‌گزارند اما «الَّذِینَ یُقِیمُونَ الصَّلَوةَ» یعنی کسانی که اقامه می‌کنند نماز را! اگر فقط نماز گزاردن و یا دولّا راست شدن مطرح بود که ذات اقدس اله نیازی نبود در آیه 3 از این عبارت استفاده نماید. پس پیداست که «یقیمون الصلاة» غیر از نماز خواندن است، یک حقیقت برتر و والاتری است. این حقیقت چیست؟

یک احتمال وجود دارد که نماز را به صورت کامل به پا داریم یعنی کار را به صورت کامل انجام داد «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا (سوره روم آیه 30)». اگر کسی این‌جور نماز بخواند، قطعاً  فلاح و رستگاری در انتظار اوست. کسی که خوب نماز بخواند، همه‌ی مشکلات برایش آسان می‌شود. شنیدید که وقتی بزرگان دین در هنگام مصیبت‌ها و شداید نماز می‌خواندند؟ رسول خدا در هنگام بحران‌ها و شدت‌ها رو می‌کرد به بلال می‌گفت «ارحنا یا بلال؛ بلال ما رو آسوده کن»، برو اذان بگو. واقعاً اگر کسی نماز را با توجه، با خضوع و خشوع اقامه کند، قطعاً آن‌چه که به مؤمنین وعده داده شده است، برای او وجود خواهد داشت.

احتمال دیگری هم وجود دارد که اقامه داشتن نماز، یعنی جامعه را جامعه‌ی نمازخوان کنند. برخی دلشان خوش است که نماز خواندند؛ 17 رکعت در شبانه‌روز خواندند غیر نمازهای مستحبی دیگر! اگر بگویند ول‌کن مردم گروه‌گروه از دین دارند رو برمی‌گردانند، غمشان نیست. در این‌جا سعدی می‌گوید: "آن گلیمِ خویش به در می‌برد ز موج". می‌گوید که ما به سختی می‌تونیم گلیم خودمان رو در ببریم خیلی کار کردیم، به دیگران نمی‌رسیم. خب آن عملی که نشانه‌ی ایمان است، که عمل نیست. هرکسی نماز خوب بخواند اما خودش بخواند به دیگران هم کاری ندارد، درست نیست. درست نیست یعنی کامل.

نشانه‌ی ایمان یعنی اقامه‌ی صلاة. نماز در جامعه به پا داشتن، همگان را نمازخوان کردن، نه به معنای این‌که یک عبادت همه انجام بدهند، نه این‌که فلان نمازخوان نیست، نمازخوانش کنیم؛ یعنی جامعه‌ی نمازخوان، یعنی جامعه‌ای که دائماً به یاد خدا و در راه خداست. جامعه‌ای که می‌گوید «إِیَّاکَ نَعْبُدُ وَ إِیَّاکَ نَسْتَعِین؛ جز خدا کسی را عبادت و عبودیت نمی‌کند و به جز خدا به هیچ کس دیگر اتکاء و از کسی استعانت نمی‌جوید.»

جامعه‌ی نمازخوان یعنی آن جامعه‌ای که هر روز از سردمداران فساد، یعنی مَغْضُوبِ عَلَیْهِم و از دنباله‌روان فساد، یعنی از ضَّالِّین تبری می‌جوید، نماز این‌هاست. اگر کسی سعی کند انسان‌های دیگر را نمازخوان کند به این معنی هست که در حقیقت تلاشی و کوششی در راه عبودیت مطلق حق، در راه ریشه‌کن کردن فساد، در راه از بین بردن من و ما، در راه ایجاد وحدت اجتماعی و انسانی میان آحاد مسلمان و آحاد بشریت، تلاشی در این راه‌ها انجام داده یعنی اقامه‌ی صلاة .

🔺 پی‌نوشت‌ها:

[1] چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟؛ علیرضا پناهیان؛ تهران؛ انتشارات بیان معنوی؛ 1394

[2] کافی؛ ج5؛ ص85

[3] طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن؛ سلسله جلسات استاد سیدعلی حسینی‌خامنه‌ای؛ 1353شمسی؛ انتشارات مؤسسه ایمان جهادی؛ چاپ فروردین 1395