طاها مهاجر

واژه‌ی Capital از ریشه‌ی لاتینی Capit یا Capita به معنی سر و بالاترین قسمت هر چیزی است به قسمی که بقای زندگی آن چیز بدون سر ممکن نباشد. همان‌طور که در بدن انسان، "سر" بالاترین و برترین قسمت محسوب می‌شود و علاوه بر انباشت داده‌ها و اطلاعات، فرماندهی کل بدن، اعضا و جوارح، دیدبانی و دریافت اطلاعات محیطی و محاطی هم‌چنین تراوش اطلاعات را نیز به عهده دارد. سر، به بدن مایه می‌دهد و بدن نیز بدون سر امکان حیات زندگی ندارد. در اکونومی (مسامحتاً اقتصاد) نیز آن‌چه موجب حیات و قوام ثروت است، کاپیتال یا سرمایه است.

مکتب کاپیتالیسم Capitalism یا سرمایه‌گرایی، مکتبی است که مبتنی بر دکترین لسه‌فر [بگذار بگذرد؛ بگذار هرچه می‌خواهد انجام دهد] و لیبرالیسم (اباحی‌گری) می‌باشد. از آن‌جایی که متفردِ لیبرال، «فرد» اصالت و برتری دارد [ایندیویژوالیسم]، بنابراین آزادی او برای جستجوی منفعت شخصی و تصرّف آن‌چه که به عنوان دارایی تلقی می‌شود، مهم‌ترین ارزش قلمداد می‌گردد. ایدئولوژی کاپیتالیسم در نحوه‌ی ارتباطات بشری نه‌تنها به حرص‌زدن برای تصرف و انباشت در جهت تولید سرمایه مادی دامن می‌زند، بلکه تلاش برای اشباع (سیر شدن) اشتهای استیلاءطلبی (غلبه) بر ممکنات و امکانات را فرهنگ‌سازی نموده است.

در نظام سرمایه‌داری، نوعی مالکیت درجه یک است و این مالکیت مادامی که می‌توانم پول داشته باشم و با آن خرید کنم. در سرمایه‌داری، همه چیز را در جامعه، کالا در نظر می‌گیرد و برای همه چیز قیمتی قائل است. محبت، عشق، علم، سیاست، امنیت، قضاوت، وکالت و غیره، کالا هستند و قیمت دارند. اگر فرهنگی در جامعه رواج پیدا کرد که در آن همه چیز کالا بود و آن چه کالا بود قیمت داشت، آن جامعه‌ی سرمایه‌داری است.

اسلام چه می‌گوید؟ اسلام می‌گوید قیمت مربوط به کالای مادی است. آنچه که کلیدی است این است که حوزه‌ی نظام معنا، کالا نیست. پس چگونه قیمت‌گذاری کنیم؟ نمی‌توانیم قیمت گذاری کنیم. یعنی چه؟ رسیدند به خدمت علامه طباطبایی(ره) و پرسیدند که اسم اعظم خدا چیست؟ فرمودند: “بهاءالله” مصداقش کیست؟ فرمودند: امام حسین علیه‌السلام. کاری که در کربلا انجام دادند قیمت نداشت بلکه بهاء داشت. بهای خود امام حسین علیه‌السلام خود خداست. انسانی که بهایش خداست، چه کسی در جامعه می‌گوید مدافعان حرم برای پول به سوریه رفته است؟ کسی که ذهنش بورژوازی و کاپیتالیستی است. چنین فردی فکر می‌کند زندگی این فرد هم قیمت دارد، عملی هم که در آن‌جا انجام داده است قیمت دارد. 

نظام سرمایه‌گرایی، در نوع برده‌داری جدید، انسان را هم کالا گرفت به این ترتیب ضربه‌ی بسیار شدیدی به حیثیت انسانی انسان وارد ساخت. کوته‌فکرانی که نرم‌افزار اندیشه‌شان کپیتالیستی و لیبرالیستی است، نمی‌توانند بفهمند دفاع از حرمِ مدافع خون ثارالله [یعنی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها] و شهادت در این مسیر چه بهاء عظیمی دارد؛ اصلاً در باورشان نمی‌گنجد که انسان‌ها قیمت ندارند، بهاء دارند لذا می‌گوید مدافعان حرم برای پول می‌روند و کشته می‌شوند!